Türkiye’de; “eğitimde fırsat eşitliği” misyonu ile 158 yıldan beri yurdumuzun dört bir yanındaki yetenekli öğrencilere kucak açan okulumuz Darüşşafaka’dan ve 2021’in kızların ilk defa okulumuza kabulünün 50. yıldönümü vesilesi ile Darüşşafaka’da kız öğrencilerin eğitiminden söz edeceğim. Türkiye’de kız ve erkeklerin tümünün yatılı olduğu ilk karma halk mektebinden kısaca söz edeceğim.
• Davut ÖKÜTÇÜ, Darüşşafaka Yüksek Danışma Kurulu Üyesi
PowerPoint sunum (pdf)
#Darüşşafaka #DünyaKızÇocuğu #UNICEF #EğitimdeEşitlik
CANLI YAYIN Kaydı – Vidyo Bölüm – 1 | CANLI YAYIN Kaydı – Vidyo Bölüm – 2
Sunuş: Amerika Atatürk Derneği ve Işık Binyılı, Birleşmiş Milletler Küresel İletişimler Birimi’ne üye Hayırsever Küresel kuruluşlar, “TÜRKİYE: ATATÜRK DÖNEMİNDE KIRSAL BÖLGELERDE KIZ ÇOCUKLARIN EĞİTİMİNDE ÖNCÜ ÜLKE – Dijital Kuşak – Bizim Kuşak” adlı web seminerini 10 Ekim 2021 Pazar günü sanal ortamda, birlikte gurur ve başarıyla sundular.
Adı geçen webinar, Uluslararası Kız Çocukları Günü ve Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi (SKH) #4: Eşitlik ve Nitelik’e destek olarak Eğitim ve SKH#5: Cinsiyet eşitliğini sağlamaya ve tüm kadınları ve kızları güçlendirmeye bir katkı sunmayı hedeflemiştir.
Sn. Büyükelçi Ertuğrul Apakan,
Sn. Prof.Dr. Ayşe Yüksel,
Sayın bayanlar Özlem Özdemir, Mirat Yavalar, Bircan Ünver, Gülgün Karamete, ilknur Boray ve tüm panel katılımcıları;
Herkese merhaba!
Sizleri şahsım ve Darüşşafaka Eğitim Kurumları adına saygı ile selamlıyorum. Bu panelin gerçekleşmesine öncülük eden Amerika Atatürk Derneğini, Light Millennium Organizasyonunu ve yöneticilerini kutluyorum.
Sn. Büyükelçim 11 Ekim’in UNESCO tarafından Dünya Kız Çocuklar günü olarak ilanı için çok büyük emek verdiniz, Türkiye, Kanada ve Perunun girişimleri sayesinde kız çocuklarına karşı ayrımcılığın önlenmesi ve onların insan haklarından tam olarak yararlanması için bu gün ilan edildi. Onun için size minnettarız. Bu gün ile ilgili süreçte ve bu akşamki panelin organizasyonunda Darüşşafaka izlerini görmek beni ayrıca mutlu ediyor. Şöyleki, sizin başlattığınız bu güzel olay yanılmıyorsam, sizden sonra gelen, selefiniz BM Daimi temsilcimiz Büyükelçi Halit Çevik zamanında, dünyaya duyuruldu. Büyükelçi Çevik bir Darüşşafaka mezunumuzdur. Amerika Atatürk Derneği kurucusu müteveffa Hüdai Yavalar da ABDye gelmeden önce okulumuzun eğitim kadrosunda yer almış yüreği Darüşşafaka sevgisi ile dolu bir büyük Darüşşafakalıydı. Bugün onun diktiği bayrağı devir alan sevgili eşi Mirat Yavalar evini sık sık ABDde yaşayan Darüşşafakalılara açmış, Darüşşafaka misyonunu desteklemektedir. Saygı ile anıyor, selamlıyorum.
Benden önceki konuşmacılar Türkiye’de Atatürk döneminde kırsaldaki kız çocuklarının eğitimine yönelik gelişmeler ve bu konuda kendi çalışmalarıyla ilgili kapsamlı bilgiler verdiler.
Ben de sizlere Türkiye’de; “eğitimde fırsat eşitliği” misyonu ile 158 yıldan beri yurdumuzun dört bir yanındaki yetenekli öğrencilere kucak açan okulumuz Darüşşafaka’dan ve 2021’in kızların ilk defa okulumuza kabulünün 50.yılı yılı vesilesi ile Darüşşafaka’da kız öğrencilerin eğitiminden söz edeceğim. Türkiye’de kız ve erkeklerin tümünün yatılı olduğu ilk karma halk mektebinden kısaca söz edeceğim.
KIZLARIN OKULA KABÜLÜNÜN 50. YILINDA TÜRKİYE’DE
İLK KARMA YATILI OKUL DARÜŞŞAFAKA
Osmanlıda Tanzimat Fermanının ilanın hemen ardından batılı ülkeler Anadoluda ve İstanbulda gayri müslim azınlıklara yönelik çok sayıda okul açmaya başlar. ABD, Fransa, Avusturaya, Almanya, Italya tarafından Osmanlı topraklarında yaygın misyoner okulları açılır.
Müslüman erkek öğrencilere yönelik ortaokullar, liseler açılırken kız öğrencilere eğitim veren ilk ortaokul açılışı 6 Ocak 1859’dur.
Ulu önder Atatürk’ün reformlarında 4 Ekim 1926da Medeni Kanunun kabulü ile Türk kadını insan onuruna yakışmayan kısıtlamalardan kurtuldu. Kadın erkek eşitliği tescillendi. Yapılan Eğitim ve hukuk reformları ile de Türkiyede kızların yaygın eğitimi ancak Cumhuriyet döneminde açılan okullarla mümkün oldu.
Üç kıtada savaşan Osmanlıda müslüman yetim çocuklarının okuyacağı bir okul yoktu. 1863 yılında 5 genç Osmanlı aydını önce Darüşşafaka Cemiyeti ardınan da Darüşşafaka Lisesini kurdular. Kurucuların o tarihte en genci 24 en büyüğü 38 yaşındaydı. Bu beş idealist genç aydın, “eğitimde fırsat eşitliği” için yola çıktı. Amaçları babası hayatta olmayan, ekonomik yetersizlikleri nedeniyle iyi eğitim olanağı bulunmayan çocuklar için bu olanağı yaratmaktı.
Kurucular daha baştan itibaren kız öğrencilerin de okumasını öngörmüşlerdi. Yayınladıkları okul yönergesinde: “Tüm giderleri Darüşşafaka Cemiyeti tarafından karşılanmak üzere 10 yaşından küçük ve 12 yaşından büyük olmayan kız ve erkek öğrenciler okula alınacak, Eğitim ve Yönetim organları oluşturulacak, bu amaçla da okula bir erkek müdür ve bir de kadın müdür ataması yapılacaktır” denilmektedir
Çağının önündeki vizyoner kurucular cinsiyet ayırımı yapmadan kızların eğitiminin en az erkeklerin eğitimi kadar toplumun gelişmesi için gerekli olduğu bilinciyle ola çıkmalarıa karşın; aynı kampüs ortamında ve okulun YATILI olmasından dolayı kız ve erkek öğrencilerin bir arada okumasının o günkü koşullarda uygun görülmemesi yanında maddi nedenlerle kızların okula alınması ertelenmiş erkek öğrencilerin eğitimi ile devam etmiştir.
Kızların eğitimi hiçbir zaman unutulmadı. Vilayetlerde açılması planlanan şubelerle birlikte her fırsatta ve her genel kurulda gündeme getirilir. Hazırlıklar bile yapılır ancak iki plan da tamamen bağışlarla giderlerini karşılanan okulun yeterli maddi imkansızlığından, her seferinde sonuçsuz kalır.
15 Temmuz 1969 günü Darüşşafaka Cemiyeti yönetimi baskanı Fettah Aytaç’ın;
“Ülkenin kalkınması ve çağdaş uygarlık düzeyine ulaşması ancak ananın aydın ve kültürlü olması ile mümkündür. Kadınları aydın ve kültürlü olmayan uluslar çağdaş uygarlık düzeyine ulaşamazlar. Bu nedenle Darüşşafaka kız kısmının açılması bir gerekliliktir” sözieri ile getirdiği öneri Yönetim Kurulunda ve ardından Genel Kurulda oybirliği ile kabul edilir.
1971-1972 yılında sınava giren 1745 adaydan 177si sınavları başararak okula kabul edilir. Bu başarılı adaylardan 100ü erkek, 77sı kız öğrencidir. Daha ilk yılda okula kabul edilen kız öğrenci oranı %44tür.
Ortaokul bölümünde %44-46 olan kız öğrenci oranı Liseye geçişte yaşıtları erkek öğrencileri geride bırakarak Lisede eşit düzeye (%50-%50) dengeye ulaşmaktadırlar.
Darüşşafaka Eğitim Kurumları cinsiyet ayırımı olmayan, kız ve erkek öğrencilerin eşit hak ve imkanlarla yarıştıkları karma ve yatılı örnek bir okuldur. Eğitim giderleri, giyim, barınma, gıda ve sağlık giderleri Darüşşafaka Cemiyetince karşılanmaktadır. Eğitimde bilim ve teknolojinin ışığında (20-50yıl sonrasının ihtiyaçlarını gözeterek) geleceğin liderlerini yetiştirmektedir.
2015 yılında kabul edilen Eğitim Strateji Planında dijital dönüşüm ana hedeflerden biridir. Bugün tüm öğrencilerimiz tablet bilgisayarlarla eğitim uygulamaları yüklü ve kullanım eğitimi verilerek donatıllmış, 3 büyük bilgisayar laboratuarı ve proje çalışmaları için yeterli sayıda dizüstü bilgisayarlar kullanımlarına tahsis edilmiştir.
50 yılda Darüşşafaka’da yetişen yüzlerce kız mezunumuz bugün yurtiçinde ve yurtdışında akademik dünyadan medyaya, iş dünyasından hukuk, bilim, teknoloji ve tıp alanına kadar değişik sektörlerde lider konumda hizmet vermektedirler.
Bunlardan sadece dördü:
Prof. Dr. Pakize Kırdemir: Süleyman Demirel Üniversitesi Aneztezi ve Reanimasyon Ana Bilim Dalı ve Algoloji Bilim Dalı Başkanı.
Büyükelçi Nesrin Bayazıt: 2007-2009 Salzburg Başkonsolosu, 2014-2019 yılları arasında Gana Büyükelçisi olarak görev yaptı
Dr. Serpil Durak Tunçer: İstanbul Üniversitesi Dilbilim (Linguistics) Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
Prof. Dr. Füsun Tülek: Klasik Arkeolog, Kocaeli Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi, Kerpe Sualtı Kazısı, Anazarbos Antik Kenti, Osmaniye Arkeolojik Yüzey Araştırması Bşk.
Okulumuzda öğrencilere sunulan olanaklardan bazıları:
- 25.000 Kitap ve dergiye sahip kütüphane, okuma yerleri ve kütüphane içinde bilgisayarlarla donatılmış çalışma/araştırma alanı
- Kampüs içinde Gözlem Kulesi ve 7 metre çapında yarımkure tavanlı Türkiyede ilk dijital planetarium – Planetaryum
- 24 Öğrencilı sınıflar Ortalamada öğretmen başına 6 öğrenci
- Öğrencilerin sosyal, estetik ve fiziksel gelişimi için 53 klüp faaliyeti (Satranç, badminton, modern dans, satranç, drama gibi kulüp çalışmaları vb.)
- 1200 kişilik kapalı spor salonu
- Kapalı açık yüzme havuzu
2009’dan buyana her yıl ABDnin First Robotics Competion bölgesel yarışmalarına katılan robot kulübü öğrencilerimiz kendi tasarımları robotları, özgün yazılımları ile çoğunlukla ödül alarak geri dönmektedirler.
İlk kız öğrencilerimizin okula kabulünün 50.nci yılında saygı ile selamlar, beni dinlediğinz için teşekkür ederim.
_ . _
CANLI YAYIN Kaydı – Vidyo Bölüm – 1 | CANLI YAYIN Kaydı – Vidyo Bölüm – 2
THE LIGHT MILLENNIUM TV Channel (Kanalı):
Konuşmacı Özgeçmişleri (#Türkçe ve #İngilizce)
Bülten (LMGlobal.Org, 8 Ekim 2021]
[…] Bircan Ünver’in Darüşşafaka Yüksek Danışma Kurulu Üyesi Davut Ökütçü‘yü kısa bir özgeçmişiyle tanıtmasından sonra sözü alan […]