Bu yazı, Uluslararası Eğitim Günü’ne (24 Ocak) ve Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’nin (SKH) 4.cüsü olan, “Herkese Eşit ve Nitelikli Eğitim” ile Darüşşafaka’nın 30 Mart 1863 yılında ilk halk okulu ve sivil toplum kuruluşu kapsamında resmen kuruluşunun da 159. yıldönümüne ithaf edilmiştir.
[Turkishlibrary.Us] İstanbul’da 16 Aralık 2021 günü Darüşşafaka Lisesi’ni ziyaretimden genel izlenimlere geçmeden önce bu yazının ithaf konusu da olan, Uluslararası Eğitim Günü (24 Ocak 2022) için, UNESCO’nun 2022 yılı teması (konsepti) çerçevesinde, belirlemiş olduğu hedeflere bir göz atalım:
Günün Hedefleri(1):
• Eğitimde yeni bir toplumsal sözleşmeyi harekete geçirmek
• UNESCO’nun Eğitimin Geleceği Raporu’nun bulguları çerçevesinde, daha eşitlikçi ve katılımcı eğitim sistemlerinde bir yapı oluşturmak için, dönüşümlerin temel tetikleyicileri hakkında genel bir tartışma yaratarak, Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi-SKH-4 (SDG-4) yolunda kapsayıcı eğitim sistemlerini harekete geçirterek, ilerlemeyi hızlandırmak;
• Eğitimde dönüşümleri, dönüşüm hareketlerine uyumlu potansiyel dijital çeşitliliği arttırarak ve geliştirerek, doğayla etkili ve çözüm odaklı uyumluluklar ile cinsiyet eşitliği kapsamında sergilemek;
• SKH-4 hedefleri çerçevesinde, erişim ve eğitimi tamamlama konularındaki açık eşitsizlikleri gidermek için siyasi iradeyi harekete geçirtmek;
• Öğrencilerin eğitim amaçları için taleplerini öne çıkartarak, onların görmek istedikleri değişiklikler ve yeniliklere, eğitimi daha uyumlu hale getirmek;
• İnsanlık ve gezegen için, öğretmenlerin öğretme-ve-öğrenme taleplerinin, mesleki geleceklerine endeksli ve öngörülerinin teknolojiden yeni beceriler ve düşünce sistemlerine uyumlu olarak, öne çıkartılarak pratiğe odaklanmasını sağlamak.
#EducationDay #UNESCO #24January
Ve şimdi de, Darüşşafaka’da Çocukları’na sunmakta olduğu olanaklara bir göz atalım:
• Çağdaş teknolojiyle donanmış derslik ve laboratuvarlarda, bilgisayar destekli eğitim görür.
• Tam donanımlı zengin kütüphaneden yararlanır.
• Türkçeyi en iyi şekilde konuşur, çok iyi düzeyde İngilizce öğrenir ve konuşur.
• Açık/kapalı spor alanlarında basketbol, futbol, voleybol, masa tenisi oynar, jimnastik yapar. İlgi ve yeteneği doğrultusunda 9 farklı alandaki spor etkinliklerine dahil olur.
• Büyük ve görkemli tiyatro salonunda gösteri izler, gösteri yapar.
• İstediği, yetenekli olduğu bir müzik aletini çalmayı öğrenir.
• Farklı alandaki yetenek atölyelerinde çalışmalar yapar.
• Sağlık hizmetlerinden yararlanır.
BM Genel Sekreteri António Guterres, 24 Ocak 2022 Uluslararası Eğitim Günü’nün (UEG) UNESCO’nun tanımladığı genel başlık olan “Rotayı Değiştirmek, Eğitimi Dönüştürmek” için söyle diyor:
UNESCO’nun küresel Eğitimin Geleceği raporunda detaylandırıldığı gibi, geleceği dönüştürmek, birbirimizle, doğayla ve yaşamlarımıza nüfuz eden, çığır açan fırsatları; eşitlik, kapsayıcılık ve demokratik katılım çerçevesinde önermektedir.
Bu yılki Uluslararası Eğitim Günü, herkesin temel eğitim hakkını gerçekleştirmek ve daha sürdürülebilir, kapsayıcı ve barışçıl bir gelecek inşa etmek için beslenmesi gereken en önemli dönüşümleri sergileyen bir platform olacak. Kamusal bir çaba ve ortak yarar olarak eğitimin nasıl güçlendirileceği, dijital dönüşümün nasıl yönetileceği, öğretmenleri nasıl destekleyeceğimiz, gezegeni nasıl koruyacağımız ve her insanın ortak esenliğe ve ortak evimize katkıda bulunma potansiyelinin nasıl ortaya çıkarılacağı konusunda tartışmalar yaratacaktır.”
Gerek UNESCO’nun gerekse Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Guterres’in Uluslararası Eğitim Günü teması kapsamında, Covid-19 gölge ve etkisi altında ki rapor ve beyanlarına referans vermeden doğrudan, Darüşşafaka’nın önümüzdeki 30 Mart 2022’de kutlayacağı 159. yıldönümüne atlarsam, ciddi bir eksiklik çıkar ortaya.
Çünkü, UNESCO’nun bu yıl ve bu gün, 24 Ocak için öngörmüş olduğu tüm hedefler ve fazlasıyla da Darüşşafaka tarafından uygulanmaktadır.
UEG’nünde özellikle “öksüz-yetim ve yoksul” çocuklara, Darüşşafaka’nın eğitimin her alanında ve Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’ni de içine alan ve aşan nitelikte sağlamakta olduğu “fırsat eşitliği”, “cinsiyet eşitliği“, doğaya uyumlu ve eğitim programlarını gerek teknolojik donanım gerekse teknoloji üretme anlayışıyla da örgülemiş olmasıyla; BM nezdinde Darüşşafaka ülkemizce örnek gösterilmesi gereken bir kurumdur. Özellikle de, Türkiye’nin eğitim alanında ki ilk sivil toplum kuruluşu olması niteliğiyle de tarihsel boyutta ayrı bir yeri vardır.
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurul’unun (Nijerya öncülüğünde) Uluslararası Eğitim Günü’nü ilan etmiş olması esasında çok yenidir (3 Aralık 2018). BM’de bu günün ilk kutlanmış olduğu 24 Ocak 2019 gününe katılma olanağını edinmiştim. Bugünden 2019‘da baktığımızda, BM’de UEG’nün tarihçesi sadece üç yıldır.
Tam bu noktada, Darüşşafaka’nın web sitesinden kuruluşuna ilişkin aşağıdaki bilgiye bir göz atalım:
“1863
Yusuf Ziya Paşa, Gazi Ahmed Muhtar Paşa, Vidinli Hüseyin Tevfik Paşa, Sakızlı Ahmet Esat Paşa ve Ali Naki Efendi tarafından “Cemiyet-i Tedrisiye-i İslamiye” adlı dernek, 30 Mart 1863 tarihli Sultan Abdülaziz Han’ın fermanıyla kuruldu. Amacı; yoksul ve yetim çocukların eğitim-öğretimine destek olmaktı. Pek çok Osmanlı paşası ve aydınının üyesi olduğu Dernek, Türkiye tarihinin eğitim alanındaki ilk sivil örgütlenme örneğini oluşturdu.” [2]
Özellikle Darüşşafaka‘yı BM’nin hem Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri‘ni hem de Uluslararası Eğitim Günü çerçevesinde değerlendirdiğimizde; Darüşşafaka Cemiyeti eğitimde “fırsat eşitliği” kadar nitelikli ve kaliteli eğitim yolculuğuna; özellikle de yetenekli yetim ve yoksul çocuklarımıza yatılı ve tam burslu iyi bir eğitim ve gelecek verme hedefiyle yola çıkmış oluşunun değil üçüncü ya da SKH-4 çerçevesinde yedinci yılını; bu yıl 159. yıldönümünü kutlayacak…buna da şunun şurasında sadece iki ay var…
Aynı kapsamda, Darüşşafaka Eğitim Kurumları, kız çocuklarına da “yatılı-burslu” ve ilk dönemde 8 ve sonrasında 7 yıllık olan bu eşit yaşama ve eğitim imkanı sağlamış olmasının da, geçtiğimiz yıl (1971-2021) 50. yıldönümünü kutladı.
Karşımıza çıkan net resim şudur: Darüşşafaka ile Türkiye, dünyada özellikle öksüz ve yoksul erkek çocuklarına 1863’te “çıraklık eğitimiyle” başlamış olan süreçten, özellikle babası şehit olan, öksüz-yetim çocuklara sadece bir öğretim kurumu değil, adı üstünde bir şefkat yuvası ve büyük bir aile olmuştur. Son elli yıldır da yetim ve/veya sosyo-ekonomik olarak ailesinin olanaklarıyla okuyamayacak veya okutulmayacak kız çoçuklarımıza da kapısını açmıştır. 1954’e kadar Fransızca birinci yabancı dil olarak okutulurken, 1954’de kolej statüsü alarak İngilizce eğitime geçmiştir. Böylece iki yapancı dilde eğitim temelinde, bilim, edebiyat, sanat, müzik, tiyatro, mesleki beceriler benzeri bir çok alanda öğrencilerini daha okula kabul edildikleri ilk andan mezun olana kadar, çağıyla uyumlu ve fırsat eşitliği sağlanmış olarak yetiştiriyorlar.
Bu kapsamda, Darüşşafaka, sağlamakta olduğu yatılı ve tam-burslu eğitim olanakları, kurumsal yapısıyla kendi kendine yetmesi ve toplumdan gelen bağışlarla kabul ettiği öğrenci sayılarını da arttırabildiği boyut ve laik eğitim sistemi yapısıyla; aynı zamanda eğitim alanında dünyada öncü bir sivil toplum kuruluşudur.
Son iki-üç gündür Darüşşafaka’nın tarihçesini taradım.
Döneminin ünlü TRT radyo programcısı Şevket Rado, Darüşşafaka’nın 80. yıldönümü kutlaması için (1943) programında şöyle diyor: “Merhametli insanların devamlı yardımları sayesinde, öksüz ve yetim kalmış çocuklara ana ve baba olmak vazifesini kendiliğinden üzerine almış olan Darüşşafaka bugün kuruluşunun 80. yıl dönümünü idrak etmiştir.” [2/sayfa-142]
Genel olarak nedense aşağı-yukarı herkesin eğitim hakkında bir fikri vardır…
Her şeyin başı, eğitim-eğitim-eğitim, iyi bir eğitim-öğretim diyip dururuz…
Eğer birini övmek istersek veya bir şekilde değerli bir insan olduğunu ifade etmek istersek, iyi bir eğitimi var, iyi bir mesleği var, kendi alanında şu farkı yaptı, benzeri sözlerle ifade ederiz.
Eğer birinin ister siyasi ister bulunduğu mevki nedeniyle kamuya açık beyanlarını veya uygulamalarını beğenmemişsek, o zaman da, “ne olacak, cahil, eğitimden, bilimden nasibini almamış”, deriz.
Diğer taraftan, eğitim-öğrenim-öğretim, çocuklarımızın eğitilmesini, iyi bir meslek sahibi olmasını, kendi ayakları üzerinde durmasını anne-babalar, çocukları adına hedeflerken, eğitim adına var olduğu iddiasıyla mevcut olan her kurum, gerçekte çocuklarımızı ne kadar iyi ve donanımlı bir geleceğe hazırlıyor?
Ailelerin çocuklarını göndermek için idealize ettikleri okullara gönderme olanakları var mıdır?
Yok ise opsiyonları nedir?
İlkokuldan – liseye ücretsiz devlet okullarının çoğunun özel ve ücretli okullara dönüşmesi veya tek seçenek olarak imam hatip okullarına mecbur edilmesi, hangi oranda toplumun çoğunluğuna ve okul kuşağındaki çocuklarımıza “fırsat ve cinsiyet eşitliği” birlikte sağlamaktadır?
Başka bir deyişle, Birleşmiş Milletler’in 2030 yılında ulaşılmasını hedeflenmiş olduğu, ilk 7 yılı takiben geriye sadece 8 yıl kalmış olan Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri (SKH) çerçevesinde ve özellikle SKH#1 Açlığın Sıfır noktasına çekilmesi; SKH-2# Yoksulluğun Azaltılması; SHK-3: Sağlık ve Kaliteli Yaşam; SHK-4 e yukarıda değinildi, “Herkese Eşit ve Nitelikli Eğitim”; SHK-5: Toplumsal Cinsiyet Eşitliği; SHK-6: İçilebilir Temiz Su ve Sanitasyon; SHK-7: Yenilenebilir ve Temiz Enerji…
Bunlar sadece ilk yedi hedefin ana başlıklarıdır.
Diğer 8 hedefin her biri de çok önemlidir ve toplam 17 hedefin alt hedefleriyle birlikte, toplam 167 alt-hedef mevcuttur.
* * *
Bu yazıyı, Uluslararası Eğitim Günü ‘ne (24 Ocak) ve SKH#4’e çerçevesinde, özellikle de Darüşşafaka Eğitim Kurumları, Orta ve Lise öğretim kurumlarını, BM’nin “eğitim” alanında tanımlanmış olan amaçlarına en ideal ve nadide örnek bir eğitim kurumu olarak; Darüşşafaka Cemiyeti Danışma Üst Kurul Üyesi ve 1965 yılı mezunlarından olan Davut Ökütçü Bey’e; İstanbul’da iken okulu ziyaret etmek isteğimi iletince; her zamanki nezaketiyle, desteğini verdi. Sn. Ökütçü, okulu ziyaretime olanak veren görüşmeyi Darüşşafaka Eğitim Kurumları Genel Müdürü Ebru Arpacı Hanım ile koordine etti. Bunun sonucunda, 16 Aralık 2021 günü yağmurlu bir İstanbul gününde Darüşşafaka Lisesini nihayet ziyaret etme olanağını buldum.
Orada olacağımı sabah bildirmiş olduğum saatten yarım saat gecikmiş olmama rağmen Sn. Arpacı’nin engin hoşgörüsü, ilgisi, ayırmış olduğu değerli zaman için ve aynı zamanda Darüşşafaka Lise Müdürü Nilüfer Kavaklı Hanım’a sonsuz teşekkür ediyorum.
Bize lise öğrencilerinden Güller Yazgı Ataka ve Sevinç Orman’ın da kısa bir süre katılması ve onlarla sohbet etme olanağından ise çocuklar gibi mutlu oldum. Özellikle Sevinç Orman, bizim (The Light Millennium’un) sanal ortamda 4 Haziran 2021’de sunmuş olduğumuz, “J.U.C. Awards/Ödülleri”nin “Araştırma” kategorisinde birincilik aldı. Aynı zamanda, “Dünya Kız Çocuğu Günü”ne ilişkin, Amerika Atatürkçü Düşünce Derneği ile birlikte düzenleyip sanal ortamda sunmuş olduğumuz programda ise Güller Yazgı Ataka ile yine Sevinç Orman’ın da konuşmacı olarak katılmış olmaları nedeniyle; bu kez her ikisiyle de fiziki bir ortamda, okullarında ve şefkat yuvalarında yüz yüze tanışmaktan çok mutlu oldum.
Bu güzel sıcak ve içten sohbetin akabinde, Darüşşafaka’nın özellikle lise bölümünü dolaşmaya sıra geldi. İlk önce üçüncu katta merdivenlerin sol tarafında camlı bir vitrinde okul ve oğrencilerin almış olduğu bir çok ödülün de sergilenmekte olduğu alanda yer alan Yusuf Ziya Paşa’nın büstüyle okulun içinde dolaşmaya başladık. Benim için bu an tarihi ve heyecan verici bir an oldu. Ve bu anı, Sn. Arpacı ve Sn. Kavaklı ile birlikte fotoğraflar çekinerek, kaydettik.
Okulun diğer farklı birimlerini ise Sn. Arpacı’nın yönlendirmiş olduğu okulun AR-GE Koordinatörü Meltem Ceylan Alibeyoğlu Hanım ile birlikte dolaştık. 2017’ye kadar hep ismini bildiğim ve ilk kez Yönetim binasında Sn. Ökütçü’yü de yine 2017 yılında ziyaret etmiş olduğum Darüşşafaka’yı bu kez; birinci gözden sınıflarından, kütüphanesinden, uzay gözlem evinden-teleskopuna, müzik odalarından, kapalı spor salonuna, açık-geniş alanlar ve açık futbol sahasına ve yemekhanesine kadar ve her birine bir yetkili eşlik ederek görme olanağı ve ayrıcalığına sahip oldum.
Okulun 3. katında en çok ilgimi çeken, etkileyen ve sevdiğim unsurlardan biri de ve her bir sınıfın kapısı üzerinde yer alan söz konusu derse ilişkin tasarım, adeta beni de o derse davet ediyordu….
Bu yazı, Darüşşafaka’nın kütüphanesinden, müzik odaları, gözlem evi, spor salonuna benzeri fotoğraflarla görsel anlatım ağırlıklı olarak devam edecektir.
Bu bölümde, Darüşşafaka Eğitim Kurumları ve özellikle de Lisesini ihtiva eden genel bir kaç fotoğrafla birlikte, özellikle her bir sınıfın kapısında yer alan tasarımlardan hareket halindeyken çekmiş olduğum fotoğraflarla; 24 Ocak 2022 gününde, Uluslararası Eğitim Gününüzü kutluyorum. Aynı zamanda, Darüşşafaka Eğitim Kurumları‘nın ve benzerlerinin de bu nadide örnekten yola çıkarak, en başta ülkemiz olmak üzere ve dünya çapında hızlıca yaygınlaşmasını yürekten diliyorum.
_ . _
– Yazı ve fotoğraflar: Bircan Ünver, TurkishLibrary.Us, 24 Ocak 2022, New York.
1971: DARÜŞŞAFAKA’DA KARMA EĞİTİM
Cemiyet Başkanı Fettah Aytaç da, kız öğrencilerin okula kabulünün sosyal açıdan taşıdığı anlam ve önemi her fırsatta dile getiriyordu. Aytaç, yeni başlatılan müzik etkinlikleri dizisinin bir parçası olarak 12 Kasım 1970 akşamı Verda Erman’ın verdiği piyano resitali öncesinde, kadınların eğitiminin bir milletin geleceği için önemine şu sözlerle dikkat çekiyordu: Darüşşafaka, bugüne kadar yalnız memleketimizin yoksul, kabiliyetli erkek çocuklarının
parasız-yatılı olarak eğitim ve öğretimini sağlamış, kız çocuklarımıza bu hususta hiçbir yardımda bulunamamıştır. Halbuki memleket kalkınmasında aydın kadının rolü birinci planda gelmektedir. Bütün ileri ülkelerin kadınları kültürlüdür. Bu dünyada medeni bir millet olarak yaşamak azim ve kararında olduğumuza göre, kadınlarımızın eğitim ve öğretimi üzerinde önemle durmamız lazımdır.
(Sayfa: 172 – https://cdn.darussafaka.org/c/uploads/pages/5c2bd963c30496832c6cfb8b/content-ed36f2d7e1910172dd6fbd7b22a6a291.pdf)
Burslu, yatılı, kolej eğitimi fırsatı Darüşşafaka’da…
Bütün aileler çocuklarının iyi bir eğitim almasını, başarılı olmasını, mutlu yaşamasını, ailesine ve ülkesine yararlı olmasını ister. Darüşşafaka babası ya da annesi hayatta olmayan, maddi olanakları yetersiz, yetenekli çocuklara parasız ve yatılı bir eğitim fırsatı sağlıyor. Ülkemizin bütün çocuklarının iyi bir eğitim alma hakkı olduğunu düşünen hayırsever kişiler tarafından 1863’te kurulan Darüşşafaka, her yıl sınavla seçtiği öğrencilerin eğitim, sağlık, beslenme, barınma ve giyim gibi tüm gereksinimlerini karşılamakta, onları en iyi biçimde yetiştirerek liseden mezun ediyor. Darüşşafaka Lisesi’ni bitiren öğrenciler, İngilizce bilen, bilgisayar kullanabilen, bir müzik aleti çalabilen, spor yapan, çok okuyan bilgili gençler olarak üniversiteye başlıyor. Darüşşafaka, başarılı öğrencilerini üniversite eğitimleri süresince de burs vererek destekliyor.
(https://www.darussafaka.org/egitim-kurumlari/darussafaka-sinavi)
Kaynakça:
[1] UNESCO, 24 January 2022 International Day of Education Changing course, transforming education (Uluslararası Eğitim Günü) Teması’ndanhttps://en.unesco.org/sites/default/files/education-day-2022-cn-en.pdfhttps://en.unesco.org/sites/default/files/education-day-2022-cn-en.pdf
[2] 157 YILLIK BIR EĞİTİM GELENEĞİ – DARÜŞŞAFAKA TARİHİNE BİR YOLCULUK
MEHMET ALTUN (2019)
https://cdn.darussafaka.org/c/uploads/pages/5c2bd963c30496832c6cfb8b/content-ed36f2d7e1910172dd6fbd7b22a6a291.pdf
[3] 2012 “Uluslararası Kaliteli Eğitime Erişimde Fırsat Eşitliği” Konferansı düzenlendi.
https://www.darussafaka.org/hakkimizda/cemiyet/tarihce
[4] https://www.darussafaka.org/haberler/darussafaka-cemiyeti-158-yasinda
[5] November 2021, UNESCO released a new global report on the Futures of Education entitled Reimagining our futures together: A new social contract for education. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000379707?1=null&queryId=N-EXPLORE-d10c689b-0d73-4a72-a95b-4a976c895337
[6] UNESCO-Education: https://en.unesco.org/futuresofeducation/
https://en.unesco.org/sites/default/files/education-day-2022-cn-en.pdf
[7] UNESCO – International Day of Education
https://en.unesco.org/commemorations/educationday
[8] THE WINNERS ARE… THE 2021 J.U.C. AWARDS PRESENTED…
https://www.lmglobal.org/2021/06/12/the-winners-are-the-2021-juc-awards-presented/
#Darüşşafaka #TurkishLibraryMuseum #BircanÜnver #lightmillennium